O καρκίνος δεν είναι μια ασθένεια, αλλά μια ευρεία κατηγορία που περιλαμβάνει  διαταραχές της μορφολογίας, της ανάπτυξης και της λειτουργικότητας των κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη κυττάρων και αντίστοιχα πολλοί διαφορετικοί τύποι καρκίνου. Αυτό που όλοι οι τύποι καρκίνου έχουν κοινό, είναι ότι τα καρκινικά κύτταρα πολλαπλασιάζονται «εκτός ελέγχου».

 

Ο καρκίνος του πνεύμονα αντίστοιχα είναι μια ευρεία κατηγοριοποίηση κυτταρικών διαταραχών, που όμως εμφανίζουν μια σειρά κοινών κλινικών εκδηλώσεων. Αποτελεί σοβαρότατο πρόβλημα δημόσιας υγείας, λόγω της συχνότητας με την οποία εμφανίζεται, την βαρύτητά του, την κακή του πρόγνωση και τελικά το τεράστιo κοινωνικό και οικονομικό κόστος που προκαλεί. Ειδικά στην χώρα μας, που καταγράφονται εξαιρετικά άσχημα ποσοστά καπνιστικής συνήθειας.

 

Σε σύγκριση με τους μη καπνιστές, όσοι καπνίζουν μεταξύ 1-14 τσιγάρα την ημέρα έχουν 8 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του πνεύμονα, και εκείνοι που καπνίζουν 25 ή περισσότερα τσιγάρα την ημέρα έχουν 25 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο! Και αντίστοιχα το όφελος από την έγκαιρη διακοπή του καπνίσματος είναι εξίσου συγκλονιστικό. Μετά από περίπου δεκαπέντε χρόνια από τη διακοπή του καπνίσματος, ο κίνδυνος που διατρέχει κάποιος να αναπτύξει καρκίνο του πνεύμονα είναι παρόμοιος με αυτόν ενός μη καπνιστή.

 

Τα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα μπορούν να ποικίλουν μεταξύ διαφορετικών ασθενών. Πολλοί άνθρωποι δεν έχουν καν συμπτώματα στα πρώιμα στάδια και ο καρκίνος του πνεύμονα μπορεί να διαγνωστεί όταν γίνει μια ακτινογραφία θώρακος για άλλο λόγο. Τα αρχικά συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα μπορεί να περιλαμβάνουν  επίμονο βήχα, βήχα με αιμόπτυση ή αίμα στα πτύελα, ήπιους πόνους στο στήθος, κόπωση και απώλεια ενέργειας, απώλεια βάρους ή δυσκολία στην αναπνοή.

 

Εάν ο πνευμονολόγος υποψιάζεται ότι ο ασθενής μπορεί να έχει καρκίνο του πνεύμονα, η συνήθης αρχική εξέταση είναι μια ακτινογραφία θώρακος και ακολουθεί αξονική τομογραφία. Για όλες τις πιθανές μορφές καρκίνου, η διάγνωση επιβεβαιώνεται συνήθως με την λήψη ενός μικρού δείγματος για βιοψία . Κομβικό ρόλο την διάγνωση και την σταδιοποίηση του καρκίνου του πνεύμονα διαδραματίζει η βρογχοσκόπηση από ειδικό πνευμονολόγο. Μια εξέταση που πρέπει να γίνεται σε όλους τους ασθενείς που διερευνούνται για καρκίνο του πνεύμονα, ανεξάρτητα του τρόπου της βιοψίας, γιατί παρέχει μοναδικές πληροφορίες για την έκταση της νόσου, που δεν μπορούν αλλιώς να υποκατασταθούν από καμία άλλη απεικονιστική μέθοδο.

 

Στη συνέχεια γίνεται μικροσκοπική εξέταση του δείγματος για τον εντοπισμό ανώμαλων καρκινικών κυττάρων και τον προσδιορισμό του τύπου του καρκίνου. Ακόμα πιο εξειδικευμένες εξετάσεις προσδιορίζουν και τις μοριακές παραλλαγές κάθε τύπου, ανοίγοντας τον δρόμο και για στοχευμένες, εξειδικυμένες θεραπείες, με πολύ υποσχόμενα αποτελέσματα.

 

Εάν επιβεβαιωθεί ότι ο ασθενής πάσχει από καρκίνο του πνεύμονα, απαιτούνται περαιτέρω εξετάσεις για να εκτιμηθεί εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί. Για παράδειγμα, η αξονική τομογραφία, η μαγνητική τομογραφία, το σπινθηρογράφημα των οστών, η σάρωση PET. Η εκτίμηση αυτή ονομάζεται σταδιοποίηση καρκίνου και στόχος της είναι να διαπιστωθεί πόσο έχει μεγαλώσει ο καρκίνος, εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στους τοπικούς λεμφαδένες ή σε άλλες περιοχές των πνευμόνων και εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλες περιοχές του σώματος. Το τελευταίο φαινόμενο ονομάζεται μετάσταση. Ο καθορισμός του σταδίου του καρκίνου του πνεύμονα βοηθά τους γιατρούς και ασθενείς να σχεδιάσουν μαζί τις αποτελεσματικότερες δυνατές στρατηγικές θεραπείας και παρέχει επίσης μια εύλογη ένδειξη της προοπτικής εξέλιξης της ασθένειας.

 

Όπως είναι λογικό, οι προοπτικές είναι καλύτερες σε εκείνους τους ασθενείς που διαγιγνώσκονται όταν ο καρκίνος είναι ακόμη μικρός σε μέγεθος και δεν έχει εξαπλωθεί. Η χειρουργική αφαίρεση του όγκου σε πρώιμο στάδιο, μπορεί να δώσει μια καλή πιθανότητα αποθεραπείας. Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι διαγιγνώσκονται με καρκίνο του πνεύμονα, όταν ο καρκίνος έχει ήδη εξαπλωθεί και σ’αυτήν την περίπτωση η ριζική θεραπεία είναι λιγότερο πιθανή.

 

Η θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα αποτελεί έναν ταχύτατα αναπτυσσόμενο τομέα της ιατρικής. Νέες θεραπείες αναπτύσσονται διαρκώς, χάρη στις νέες τεχνικές τις μοριακής διάγνωσης και των στοχευμένων φαρμάκων, εξατομικεύοντας όλο και περισσότερο την θεραπεία, και προσφέροντας όλο και καλύτερα αποτελέσματα, όσον αφορά την επιβίωση, αλλά και την ποιότητα ζωής των ασθενών με καρκίνο του πνεύμονα. Παρά τις προόδους της ιατρικής επιστήμης, δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς ούτε λεπτό, ότι ο μόνος πραγματικά αποτελεσματικός χειρισμός απέναντι στην νόσο είναι η έγκαιρη διακοπή καπνίσματος.

Περισσότερες πληροφορίες υπάρχουν στα αρχεία του European Lung Foundation, (ELF στα ελληνικά) και της American Thoracic Society (ATS, στα αγγλικά) που ακολουθούν.

carcinoi pneumona ELF.pdf

lung-cancer-intro ATS.pdf